دعاوی خانواده
...ازدواج دختر بدون اجازه ولی
قانون، نکاح دخترِ باکره را منوط به اخذ اجازه از پدر یا پدربزرگِ پدری دانسته است .
اگر پدر یا پدربزرگ پدري (در صورت فوت پدر) نسبت به این امر مخالفت كند، دختر میتواند مردی را که تصمیم به ازدواج با او دارد به طور کامل (سن، شغل، سلامت جسمی، شرایط نکاح و مهری که بین آنها قرار داده شده است و …) به دادگاه معرفی نماید و از دادگاه تقاضا نماید اجازه ازدواج او را با مردی که معرفی نموده است، صادر نماید.
دادگاه نیز با توجه به مصلحت دختر و بررسی دلایل مخالفت پدر یاپدربزرگ پدری، چنانچه مخالفت، موجه نباشد و مرد نیز دارای شرایط کافی برای ازدواج با دختر باشد، به دختر اجازه ازدواج میدهد.
سپس دختر میتواند با مراجعه به دفاتر ثبت ازدواج عقد نکاح را جاری ساخته و آن را ثبت نماید.
...اصل دوام زوجیت
در صورت تردید در دائم یا موقت بودن عقد نکاح اصل بر دوام زوجیت است
رای دیوان عالی کشور
در خصوص فرجام‌خواهی خانم ف.ک. با وکالت آقای ع.پ. نسبت به دادنامه شماره ۰۰۷۷۳ مورخ ۱۲/۸/۹۲ صادره از شعبه یازدهم دادگاه تجدیدنظر استان مازندران نظر به اینکه اصل زوجیت فی‌مابین فرجام‌خوانده خانم ف.ش. و مرحوم م.پ. مورد قبول تمامی وراث می‌باشد و ادعای فرجام‌خواه مبنی بر موقت بودن ازدواج متکی بر هیچ دلیل و مدرک قانونی و شرعی نمیباشد و حتی کمترین اشاره‌ای راجع به مدت‌دار بودن عقد ازدواج نشده است درحالی‌که مطابق اصول و قواعد شرعی اصل بر دوام ازدواج می‌باشد و از طرفی هیچ دلیلی بر بی‌اعتباری و فقدان اصالت سند عادی ازدواج مورخ ۲۶/۱۱/۸۳ موجود نمیباشد بلکه به‌عکس حسب نظریه کارشناس رسمی دادگستری متن و مندرجات نوشته فوق دارای اصالت می‌باشد بنا به‌مراتب مستنداً به ماده ۳۷۰ قانون آیین دادرسی مدنی با ردّ فرجام‌خواهی به‌عمل‌آمده دادنامه فرجام‌خواسته ابرام می‌گردد.
نکته: در عقد نكاح دائم مي توان مهريه تعيين نكرد و عقد صحيح است.
ولي در ازدواج موقت حتماً بايد مهريه تعيين شود و گرنه نكاح باطل و نادرست است.
... شرايط مؤثّر در محاسبه نفقه زن
محاسبه نفقه زن، وابسته به شرایط مرد نیست، بلکه وابسته به شرایط و شأن زن مى باشد، که اعم است از: خوراک، پوشاک، مسکن، اثاث منزل و هزینه های درمان متعارف.
در محاسبه نفقه، محل و منطقه زندگی زوجه موثر می باشد.
...مصادیق عسر و حرج زوجه در قانون
١_ترک زندگی توسط شوهر حداقل به مدت شش ماه متوالی يا ٩ ماه متناوب بدون عذر موجه.
٢-اعتیاد شوهر به مواد مخدر یا ابتلای او به مشروبات الکلی و امتناع زوج از ترک آنها یا عدم امکان الزام شوهر به ترک آن در مدتی که به تشخیص پزشک برای ترک اعتیاد لازم بوده است.
در صورتی که زوج به تعهداتش عمل نکند و یا پس از ترک دوباره به مصرف مشروبات الکلی یا موادمخدر روی آورد با درخواست زوجه طلاق انجام خواهد شد.
٣-محکومیت قطعی شوهر به حبس پنج سال یا بیشتر.
٤-ضرب و جرح یا فحاشی یا هرگونه سوء‌رفتار مستمر زوج که عرفا با توجه به وضعیت زن قابل تحمل نباشد.
در خصوص بند ۴ همانطور که مشاهده می‌شود ضرب و جرح یا فحاشی یا هرگونه سوء رفتار الزاما می‌بایست مستمر و برای مدت زمان طولانی ادامه پیدا کرده باشد فلذا با یک یا دوبار انجام این موارد عسر و حرج قابل استفاده نمیباشد
٥- ابتلاء شوهر به بیماری های صعب‌العلاج روانی یا مسری یا هر عارضه صعب‌العلاج دیگر که زندگی مشترک را مختل کند مثل بیماری ايدز .
علاوه بر موارد مذکور در هر موردی که دادگاه تشخیص دهد زن در عسر و حرج قرار گرفته با درخواست زوجه حکم طلاق صادر می کند.
...جهیزیه
چه راهی برای ثابت کردن مالکیت زن بر جهیزیه وجود دارد ؟
برای اثبات مالکیت زن بر جهیزیه باید:
1-در زمان عقد، فهرستی را تهیه کنند که به نام “سیاهه جهیزیه” معروف است.
به خانواده ها توصیه می شود این فهرست را به امضای زوج، زوجه، دو نفر از بستگان زوج و دو نفر از بستگان زوجه برسانند و اگر شهود هم دارند به امضای شهود نیز برسانند و همانند سند ازدواج از این سیاهه جهیزیه، مراقبت کنند تا در روز مبادا دچار اختلاف نشوند.
2-شهادت شهود
3-مراجعه به عرف
4- ارایه برگه خرید از سوی زن: اگر زن برگه خرید ارایه بدهد دادگاه می تواند با بررسی های لازم در مورد استرداد جهیزیه اقدام کند.
...استرداد_جهیزیه
آیا زن می تواند بدون اجازه شوهر جهیزیه خود را از منزل مشترک خارج کند؟
جهیزیه متعلق به زن می باشد و چه در زمان زندگی مشترک و چه بعد آن حق دارد آن را خارج و به هر مکانی که میخواهد انتقال دهد و زوج نمی تواند مانع این امر شود.
ضمنا در صورت فروش جهیزیه توسط مرد ، بدون اجازه زن، عمل وی مشمول عنوان انتقال مال غیر ، قرار خواهد گرفت که تا هفت سال مجازات حبس دارد.
...طلاق
اگر شوهر به حبس قطعي پنج سال يا بيشتر از پنج سال محكوم شود، زوجه مي تواند به همين دليل، از دادگاه تقاضاي طلاق كند.
...نكاح، اذن_پدر
نكاح دختر باكره بدون اذن پدر يا جد پدرى ، غير نافذ است نه باطل
نظریه مشورتی شماره 1261/92/7 مورخ 30/ 6/ 1392 اداره حقوقي قوه قضائيه:
نکاح دختر باکره بدون اذن پدر یا جد پدری، غیرنافذ است (نه باطل) و تا زمانی که حکم به بطلان نکاح مزبور صادر نگردد، آثار عقد صحیح را دارا است. مقررات ماده 1043 اصلاحی قانون مدنی که نکاح دختر باکره را موقوف به اجازه پدر نموده، شرط صحت عقد نمی باشد بلکه شرط کمال عقد است ... و در صورتی که صفت باکره بودن به هرعلّتی موجود نباشد، نیازی به اخذ گواهی یا اجازه پدر یا جد پدری برای ثبت ازدواج نیست و زوجین مزبور چنانچه بخواهند ازدواج خویش را رسمی نمایند می توانند با توجه به ماده 32 قانون ثبت احوال با تنظیم اقرارنامه رسمی رفع اشکال نمایند.
... حضانت
اگر مادر در زماني كه حضانت بر عهده اوست ازدواج كند، تكليف چيست؟
بر اساس اصلاحیه قانون مدنی ، کودکانی که والدین آنها با هم زندگی نمی کنند اعم از دختر و پسر ، تا سن 7 سالگی مادر نسبت به پدر در اولویت قرار دارد.
حضانت، به زبان ساده نگاه داشتن طفل ، مواظبت ، مراقبت و تربیت او و تنظیم روابط او با خارج است.نگاهداری و مراقبت از کودک شامل موارد مختلفی همچون تعلیم آداب مختلف اجتماعی ، فراهم کردن فضای مناسب جهت تفریح ، بهداشت و آرامش او می شود. به طور کلی هر آنچه که کودک برای رشد و بالندگی بدان نیاز دارد در مقوله حضانت می گنجد.
بر اساس اصلاحیه قانون مدنی ، کودکانی که والدین آنها با هم زندگی نمی کنند اعم از دختر و پسر ، تا سن 7 سالگی مادر نسبت به پدر در اولویت قرار دارد. سابق بر اصلاحیه فوق ، مادر تا دو سالگی برای حضانت کودک در اولویت بود اما با اصلاح قانون مدت اولویت مادر تا 7 سالگی کودکان افزایش یافته است. پس ازاین سن دختران تا 9 سالگی و پسران تا 15 سالگی ، تحت حضانت پدر قرار خواهند گرفت. پس از سن بلوغ یعنی دختران در 9 سالگی و پسران در 15 سالگی ، به طور کامل حق خواهند داشت که انتخاب نمایند با کدام یک از والدین تمایل دارند که زندگی کنند.
موردی که می بایست به آن اشاره شود آن است که اگر مادر در مدتی که حضانت کودک با اوست مبتلا به جنون شود یا ازدواج مجدد نماید ، حق حضانت با پدر خواهد بود. اما اگر حضانت از طریق توافق میان زوجین به مادر واگذار شده باشد ، صرف ازدواج مجدد مادر ، حق حضانت او را نسبت به کودک از بین نخواهد رفت.
...مهریه، طلاق غیابی
آيا دادگاه اين اجازه را دارد كه بر اثر دادخواست مرد جهت طلاق، مهريه زن را قسط بندي كند و بدون امضاء و حضور زن حكم طلاق غيابي بدهد؟
طبق قانون و شرع، طلاق به دست مرد است و چنانچه زن عليرغم اخطاريه هاي دادگاه در جلسه دادگاه حاضر نشود، قاضي طبق قانون به پرونده رسيدگي مي كند و در پرونده طلاق كليه حقوق مادي زن از جمله مهريه تعيين تكليف مي‌شود و در صورت عدم توانايي مالي مرد جهت پرداخت مهريه و محرز شدن آن براي دادگاه، قاضي مهريه را قسط بندي می‌کند.
... اعتیاد، حق طلاق
اعتیاد شوهر تا چه حدی میتواند برای زن حق طلاق ایجاد کند؟
اعتیاد شوهر به یکی از انواع مواد مخدر و یا ابتلا به مصرف مشروبات الکلی که به اساس زندگی خانوادگی خلل وارد آورد و این کار را ترک نکند یا در مدتی که پزشکی قانونی ترجیح میدهد نتوان وی را مجبور به ترک کرد، حق طلاق را به زن میدهد و به درخواست زوجه طلاق انجام می شود.
ماده1130قانون_مدنی
... مطالبه هدایا پس از عقد
کدام هدایا را می توانیم پس از عقد نکاح مطالبه کرد؟
مال مورد هبه باقى بوده و از بین نرفته باشد.
در صورتى که هبه از نوع معوض(عوض) نباشد و چنانچه از نوع معوض بوده باشد، عوض داده نشده باشد.
مال مورد هبه از مالکیت متهب خارج نشده باشد
زمانى که در مال مورد هبه تغییرى حاصل شده باشد که از حالت اولیه آن خارج شده باشد؛
...مطالبه اجرت المثل
درخواست اجرت‌المثل بعد از مرگ همسر
در تعریف اجرت‌المثل باید گفت که زن وظایف خاصی در زندگی زناشویی دارد كه توسط قانون و شرع برشمرده شده است. این وظایف شامل تمكین عام و تمكین خاص است. تمكین عام به معنای حضور زن در زندگی مشترک و عمل به وظایفی است كه شرع و قانون تعیین كرده است. مثلا زن شرعا نمی‌تواند بدون اجازه همسرش از خانه خارج شود. ادامه تحصیل و كار كردن زن در خارج از منزل نیز باید با اجازه شوهر باشد، هر چند در حال حاضر بسیاری از زنان این حقوق را در عقدنامه دریافت می‌كنند. تمكین خاص نیز به معنای عمل كردن زن به وظایف زناشویی است. حال اگر زن در طول زندگی مشترک و در خانه همسر خود، كاری به جز این موارد را به دستور شوهر انجام دهد، مستحق پاداشی است كه به آن اجرت‌المثل گفته می‌شود.
قانون در صورت فوت شوهر، تکلیف این پرداخت را نیز معلوم کرده است که برابر آن: «زوجه می‌تو اند در صورت مطالبه، اجرت المثل ایام زندگی مشترك خود را از ماترك زوج متوفی با جلب نظر كارشناس مطالبه كند.»